DẠY THÊM KHÔNG ĐĂNG KÝ KINH DOANH VÀ RỦI RO PHÁP LÝ CẦN BIẾT

Nguyễn Nguyên Long

Hoạt động dạy thêm, học thêm đã trở nên phổ biến nhằm đáp ứng nhu cầu nâng cao kiến thức. Tuy nhiên, dù là hoạt động giáo dục, dạy thêm mang tính chất kinh doanh (có thu tiền, hoạt động thường xuyên) và do đó phải tuân thủ các quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh và quản lý chuyên ngành.

Việc tổ chức các lớp dạy thêm, trung tâm học thêm mà không thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh theo quy định là một hành vi vi phạm pháp luật, tiềm ẩn nhiều rủi ro và có thể phải đối mặt với các mức phạt hành chính rất nghiêm khắc trên khắp cả nước.

Bài viết này sẽ chỉ rõ: Vì sao hoạt động dạy thêm cần đăng ký kinh doanh, mức phạt khi không tuân thủ là bao nhiêu, và những rủi ro pháp lý nào đang chờ đợi bạn nếu hoạt động “chui”.

1. Vì Sao Hoạt Động Dạy Thêm, Học Thêm Phải Đăng Ký Kinh Doanh?

Hoạt động dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường, khi được tổ chức thường xuyên và có thu tiền, về bản chất là một hình thức kinh doanh dịch vụ giáo dục. Do đó, tổ chức hoặc cá nhân thực hiện hoạt động này cần phải đăng ký kinh doanh theo quy định chung của pháp luật về doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh.

Bên cạnh đó, pháp luật chuyên ngành về dạy thêm, học thêm cũng yêu cầu các tổ chức, cá nhân này phải được cơ quan quản lý giáo dục có thẩm quyền cấp phép hoạt động dạy thêm.

Cơ sở pháp lý:
- Luật Doanh nghiệp 2020, Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp: Quy định các hoạt động kinh doanh phải được đăng ký.
- Thông tư 17/2012/TT-BGDĐT (và các văn bản sửa đổi, bổ sung, hoặc Thông tư mới thay thế nếu có hiệu lực trong tương lai) quy định về dạy thêm, học thêm: Yêu cầu các tổ chức, cá nhân tổ chức dạy thêm ngoài nhà trường phải tuân thủ quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh và được cấp phép hoạt động dạy thêm.

Việc không đăng ký kinh doanh (hoặc không có giấy phép hoạt động chuyên ngành) đồng nghĩa với việc hoạt động đang diễn ra bất hợp pháp.

2. Mức Phạt Cực Nặng Khi Dạy Thêm Không Đăng Ký Kinh Doanh

Hành vi hoạt động kinh doanh (bao gồm dạy thêm có thu tiền) mà không đăng ký là vi phạm quy định về đăng ký kinh doanh. Mức phạt được quy định rõ tại Nghị định 122/2021/NĐ-CP ngày 28/12/2021 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư:

Đối với cá nhân hoạt động dưới hình thức HỘ KINH DOANH mà không đăng ký:

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.

Đối với TỔ CHỨC hoạt động dưới hình thức HỘ KINH DOANH mà không đăng ký:

Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. (Lưu ý: Hộ kinh doanh thường do cá nhân làm chủ, trường hợp tổ chức làm chủ HKD rất hạn chế và có thể không áp dụng cho dạy thêm).

Đối với TỔ CHỨC hoạt động dưới hình thức DOANH NGHIỆP mà không đăng ký:

Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.

Đối với cá nhân hoạt động dưới hình thức DOANH NGHIỆP mà không đăng ký:

Phạt tiền từ 25.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Biện pháp khắc phục hậu quả: Ngoài phạt tiền, cá nhân/tổ chức vi phạm còn bị buộc thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật.

Ví dụ: Một cá nhân mở lớp dạy Toán tại nhà có thu học phí, hoạt động thường xuyên mà không đăng ký hộ kinh doanh sẽ có thể bị phạt từ 5 triệu đến 10 triệu đồng.

3. Rủi Ro Pháp Lý Và Hậu Quả Khác Ngoài Mức Phạt Tiền

Mức phạt tiền chỉ là một phần hậu quả khi hoạt động dạy thêm không đăng ký. Những rủi ro và hệ lụy khác có thể nghiêm trọng hơn nhiều:

Rủi ro về Thuế: Hoạt động không đăng ký kinh doanh thường đi kèm với việc không kê khai, nộp thuế. Khi bị cơ quan thuế phát hiện, bạn sẽ phải đối mặt với:

Truy thu toàn bộ số thuế (GTGT, TNCN hoặc TNDN) chưa nộp trong suốt thời gian hoạt động chui.
Phạt chậm nộp tiền thuế: Tính trên số thuế truy thu theo mức lãi suất quy định cho từng ngày chậm nộp.
Phạt vi phạm hành chính về thuế: Mức phạt có thể từ 1 đến 3 lần số tiền thuế trốn, tùy mức độ vi phạm và tình tiết tăng nặng/giảm nhẹ.

Thiếu Bảo Vệ Pháp Lý:

Không có tư cách pháp lý rõ ràng, khó thực hiện các giao dịch chính thức như thuê địa điểm, ký hợp đồng lao động với giáo viên, mở tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh.
Gặp khó khăn lớn khi xảy ra tranh chấp với học viên, phụ huynh, hoặc giáo viên cộng tác.

Hạn Chế Phát Triển và Mở Rộng:

Không thể quảng cáo công khai dưới một tên gọi pháp lý.
Khó mở rộng quy mô, tuyển dụng nhân viên chính thức.
Không thể phát hành hóa đơn hợp pháp khi phụ huynh hoặc tổ chức có nhu cầu (Ví dụ: xuất hóa đơn để phụ huynh quyết toán thuế TNCN).

Khó Tiếp Cận Các Nguồn Lực Hỗ Trợ: Không đủ điều kiện tiếp cận các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước cho hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Ảnh Hưởng Uy Tín: Hoạt động không minh bạch, “đi chui” có thể gây mất uy tín nếu bị phát hiện hoặc có sự cố xảy ra.

4. Làm Thế Nào Để Tổ Chức Dạy Thêm Hợp Pháp? (Hướng Dẫn Chung)

Để tránh mọi rủi ro và hoạt động bền vững, bạn cần thực hiện các thủ tục pháp lý cần thiết:

Bước 1: Đăng ký Kinh doanh: Lựa chọn hình thức phù hợp (Hộ kinh doanh hoặc Doanh nghiệp) và thực hiện đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền:

Hộ Kinh doanh: Đăng ký tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc UBND cấp huyện nơi đặt địa điểm kinh doanh. Thủ tục tương đối đơn giản.
Doanh nghiệp (Công ty TNHH, Cổ phần): Đăng ký tại Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp tỉnh/thành phố. Thủ tục phức tạp hơn nhưng phù hợp với quy mô lớn hoặc có nhiều chủ sở hữu/nhà đầu tư.

Bước 2: Đăng ký Thuế: Sau khi có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (hoặc Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh), cơ quan thuế sẽ cấp mã số thuế và hướng dẫn thủ tục kê khai, nộp thuế theo phương pháp phù hợp (khoán hoặc kê khai đối với hộ kinh doanh, kê khai đối với doanh nghiệp).
Bước 3: Xin Giấy phép Hoạt động Dạy Thêm Chuyên ngành: Đây là bước bắt buộc theo quy định của ngành giáo dục. Hồ sơ và thẩm quyền cấp phép (Sở GD&ĐT hoặc Phòng GD&ĐT) phụ thuộc vào cấp học và đối tượng học sinh dạy thêm. Giấy phép này chứng nhận bạn đủ điều kiện chuyên môn, cơ sở vật chất để tổ chức dạy thêm.
Bước 4: Các Thủ tục Khác (Nếu có): Đăng ký sử dụng hóa đơn, đăng ký lao động, tham gia BHXH cho giáo viên/nhân viên (nếu có thuê mướn),…

5. Các Lưu Ý Bổ Sung Để Hoạt Động Dạy Thêm Bền Vững

Tuân thủ nghiêm các quy định chuyên môn của ngành giáo dục về nội dung, chương trình, thời lượng dạy thêm.
Đảm bảo cơ sở vật chất, phòng học an toàn, đủ điều kiện.
Xây dựng nội quy, quy chế hoạt động rõ ràng, minh bạch với học viên và phụ huynh.
Đối với giáo viên đang dạy tại trường công lập, phải tuân thủ quy định về việc dạy thêm của ngành và báo cáo với Hiệu trưởng/Giám đốc cơ sở giáo dục.
Tuyệt đối không: Ép buộc học sinh học thêm, tổ chức dạy thêm đối với học sinh tiểu học (trừ các trường hợp ngoại lệ được cho phép), cắt giảm nội dung chính khóa để đưa vào dạy thêm, dạy thêm quá giờ quy định hoặc nội dung sai lệch.

Việc không đăng ký kinh doanh cho hoạt động dạy thêm là hành vi vi phạm pháp luật và có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, từ phạt hành chính lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng, đến rủi ro bị truy thu thuế nặng, mất uy tín và thiếu cơ sở pháp lý để hoạt động lâu dài.

Để đảm bảo hoạt động dạy thêm diễn ra hợp pháp, an toàn và bền vững, mỗi cá nhân, tổ chức cần chủ động tìm hiểu và hoàn thiện đầy đủ các thủ tục đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế và xin cấp phép hoạt động dạy thêm chuyên ngành theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam.